Obligacje wieczyste z opcją call – to instrument finansowy dopuszczony przez polskie prawodawstwo, jednak w polskich samorządach jak dotąd nie wykorzystywany. Mimo, że JST wciąż poszukują dodatkowych źródeł finansowania. Tymczasem – jak przekonuje Jacek Mrowicki, prezes Zarządu INC Rating - jest to narzędzie, które może pozwolić na bardziej elastyczne zarządzanie samorządowymi finansami.
Finanse samorządowe były tematem kolejnego, piątego już seminarium poświęconego czynnikom wewnętrznym warunkującym rozwój małych i średnich miast w Polsce. Seminarium odbyło się 18 czerwca w ramach Forum Rozwoju Lokalnego – cyklu wydarzeń organizowanych od wiosny tego roku przez Związek Miast Polskich. Działania te prowadzone są w ramach realizowanego przez Związek Miast Polskich projektu predefiniowanego, będącego częścią Programu „Rozwój lokalny”.
Nowe narzędzie na kryzys
Temat wieczystych obligacji z opcją call pojawił się w prowadzonej od lat przez Związek debacie finansowej po raz pierwszy. W obecnej, kryzysowej sytuacji być może warto sięgnąć do tego narzędzia poszukując możliwości zachowania zdolności inwestycyjnych, a tym samym utrzymania miejsc pracy na lokalnym rynku.
Obligacje wieczyste to takie, w których nie jest definiowany okres emisji i można je wykupywać w dowolnie wybranych terminach. Może się zdarzyć, że nie zostaną wykupione nigdy. Z kolei opcja „call” to przywilej, który posiada emitent (np. JST). Oznacza, że przez cały okres trwania obligacji wypłaca się odsetki, natomiast terminy wykupu określa się każdorazowo w momentach najkorzystniejszych dla budżetu.
Podstawa prawna
Podstawą prawną dla obligacji wieczystych z opcją call jest Ustawa o obligacjach z 15 stycznia 2015 roku, która w art. 23 mówi: „Emitent może emitować obligacje niepodlegające wykupowi uprawniające obligatariusza do otrzymywania odsetek przez czas nieoznaczony, zwane dalej obligacjami wieczystymi”.
I dalej w art. 75, ust. 2.: „…emitent w warunkach emisji może wskazać przypadki, gdy obligacje wieczyste stają się wymagalne, lub zastrzec prawo ich wykupu (opcja call)”. Oznacza to, że emitent na przykład na rok przed momentem wykupu może określić, ile z tych emisji wykupi i czy w danym roku będzie wykupywał, czy też nie.
Jest pewne obostrzenie: obligacje wieczyste można wykupić nie wcześniej niż po upływie 5 lat od daty ich emisji.
- Kiedy płacimy odsetki i nie bankrutujemy, czyli dobrze zarządzamy finansami miasta, to nie ma żadnego czynnika zewnętrznego, który zmusza nas do wykupu tych walorów – podkreśla Jacek Mrowicki. – Jest to narzędzie, które w sposób bardziej elastyczny pozwala zarządzać samorządowymi finansami.
Jak to zrobić ?
Dlaczego więc jak dotąd żadna JST nie skorzystała z tego narzędzia ? Z pewnością nie wiadomo, ile taka operacja kosztowałaby samorząd. - Generalna zasada w świecie finansów jest taka, że im bardziej wiarygodny dłużnik, tym mniejsze odsetki płaci – tłumaczy prezes Zarządu INC.- Czyli dobrą rzeczą jest, szczególnie w przypadku obligacji o bardzo długich okresach wykupu, a więc i obligacji wieczystych, informowanie nabywców obligacji o naszej kondycji finansowej.
Najlepszą drogą do tego jest zlecanie ratingu lub – tańszego – scoringu. To uproszczona ocena wiarygodności finansowej emitenta (JST) wykonywana przez profesjonalne agencje ratingowe lub scoringowe. Scoring pozwala w zestandaryzowany sposób wskazać nabywcy obligacji poziom wiarygodności kredytowej jednostki samorządowej, a tym samym obniżyć wysokość kuponów odsetkowych.
Jacek Mrowicki zachęcał podczas seminarium do zastanowienia się, czy nie warto tego typu narzędzi włączyć do palety instrumentów finansowych wykorzystywanych przez JST. - Trzeba spróbować, polskie prawo na to pozwala – zachęcał.
Związek Miast Polskich we współpracy z INC Rating planuje przeprowadzenie w jednym z miast wstępnej analizy stanu zadłużenia i wstępnej strategii zarządzania tym zadłużeniem w najbliższych latach. Dzięki temu możliwe jest, że konsolidacja zadłużenia w postaci obligacji wieczystych w którymś z miast znajdzie szybkie zastosowanie.
(epe)
