Seminarium było kontynuacją tematyki podobnego spotkania zorganizowanego przez Związek na początku tego roku, kiedy to mówiono o różnych aspektach transformacji energetycznej w polskich miastach. Wtedy temat zaproponowany przez Związek Miast Polskich okazał się niezwykle atrakcyjny – udział w seminarium wzięło ponad 300 osób – w większości samorządowców i pracowników urzędów miejskich. Energetyka jest w miastach ważnym elementem zarządzania lokalnego nie tylko dlatego, że przekształcanie energetyki z tradycyjnej na bardziej nowoczesną przynosi efekty ekologiczne, ale przede wszystkim przynosi efekty ekonomiczne. Miasta tak starają się transformować i organizować lokalną energetykę, żeby społeczność lokalna mniej płaciła za energię.
Podczas seminarium przypomniano, że Polska jest zobowiązana realizować cele energetyczne Unii Europejskiej wyznaczone do roku 2030. Jako państwo członkowskie zobowiązaliśmy się m.in. do redukcji gazów cieplarnianych na poziomie 40%.
Tym razem, w czasie drugiego seminarium poświęconego kwestiom energetycznym, zorganizowanego 9 września br., położono większy nacisk na kwestie praktycznych doświadczeń i wdrożenia nowych, bardziej przyjaznych środowisku rozwiązań.
Zarówno Unia Europejska, jak i polski rząd prowadzą politykę zapobiegającą kryzysowi klimatycznemu. Unia ogłosiła strategię „Zielony europejski ład” prowadząca do neutralności klimatycznej w roku 2050, a przyjęty przez rząd dokument „Polityka Energetyczna Polski” wyznacza bardzo konkretne ramy transformacji dla polskich miast.
Przypomnijmy, że przyjęta przez polski rząd 2 lutego 2021 r. polityka energetyczna do roku 2040 opiera się ona na trzech filarach. Pierwszy z nich – sprawiedliwa transformacja – zakłada transformację regionów węglowych, ograniczenie ubóstwa energetycznego oraz rozwój nowych gałęzi przemysłu związanych z OZE i energetyką jądrową.
Zeroemisyjny system energetyczny – to podstawa drugiego filaru PEP2040. Opierać się on będzie o morska energetykę wiatrową (11 GW do 2040 r.), energetykę jądrową (około 6-9 GW), a także energetykę lokalną i obywatelską. Tu rząd zakłada wzrost udziału odbiorców aktywnie uczestniczących w rynku, powstanie 300 obszarów zrównoważonych energetycznie i 1 mln prosumentów do 2030 r.
Trzeci filar polityki energetycznej to dobra jakość powietrza. Rząd zakłada transformację ciepłownictwa: wycofanie węgla z użycia w ciepłownictwie indywidualnym (w miastach do 2030 r., na obszarach wiejskich do 2040 r.), wykorzystanie paliwa bezdymnego do 2040 r., rozwój ciepłownictwa systemowego w miastach, wzrost o 1,5 mln gospodarstw domowych podłączonych do sieci ciepłowniczej do 2030 r. Efekty w tym obszarze ma ponadto przynieść wzrost liczby budynków zeroenergetycznych (3 mln wymienionych źródeł ciepła w domach do 2030 r., 1000 niskoemisyjnych budynków użyteczności publicznej do 2030 r.), a także zeroemisyjny transport, a więc rozwój elektromobilności. W miastach powyżej 100 tys. mieszkańców zakłada się, że od 2025 r. kupowane będą jedynie zeroemisyjne pojazdy komunikacji miejskiej, natomiast od 2030 r. wszystkie pojazdy komunikacji miejskiej mają być zeroemisyjne. Ponadto rząd chce zwiększenia udziału OZE we wszystkich sektorach i technologiach.
Temat seminarium z 9 września był osadzony w rosnącej świadomości kryzysu klimatycznego. – Mamy do czynienia z naprawdę jakościową zmianą: do tej pory o tych kwestiach mówili eksperci, a decydenci przytakiwali. Obecnie już nie tylko decydenci, ale i my jako mieszkańcy mamy świadomość owego kryzysu – powiedział podczas spotkania Tomasz Potkański, zastępca dyrektora Biura ZMP.- Ja na przykład kiedy chcę uruchomić kominek w domu, najpierw sprawdzam, czy mogę to danego dnia zrobić, gdyż Podkowa Leśna, w której mieszkam podjęła już stosowną uchwałę i ja ją respektuję.
Do roku 2030 planowane jest wycofanie w polskich miastach węgla jako paliwa w gospodarstwach indywidualnych, będzie więc konieczne zastosowanie innych rozwiązań, np. wykorzystujących OZE. Planowany jest bardzo szeroki rozwój ciepłownictwa systemowego w miastach – mowa jest o podłączeniu kolejnego półtora miliona odbiorców oraz o wymianie 3 mln źródeł ciepła w domach. 32% OZE ma mieć udział w produkcji energii elektrycznej, w ciepłownictwie i także w transporcie.
Rodzą się pytania, czy miasta będą w stanie podołać tym wyzwaniom, jakie warunki będą musiały spełnić i jakie technologie będą najkorzystniejsze. Samorządy stoją przed koniecznością szukania rozwiązań w obszarze odnawialnych, czystych i zielonych technologii. Ważne jest także, aby rozwiązania te wykorzystywały i uruchamiały lokalny potencjał miast.
Tym m.in. pytaniom i problemom poświęcone było seminarium zorganizowane przez ZMP. Eksperci i praktycy rozmawiali między innymi o znaczeniu i wykorzystywaniu OZE, o wpływie spalania biomasy na jakość powietrza, o finansowaniu projektów z wykorzystaniem OZE. Zaprezentowane zostały dobre praktyki w kompleksowym podejściu do transformacji energetycznej w Krośnie. Janusz Fic, Prezes Zarządu MPGK KROSNO mówił m.in. o elektrociepłownii konwencjonalnej wykorzystującej OZE, o produkcji ciepła i prądu w technologii ORC z wykorzystaniem lokalnej biomasy oraz o wykorzystaniu biogazu i energii wody.
Zachęcamy do obejrzenia relacji wideo z seminarium (poniżej) oraz do zapoznania się z prezentacjami prelegentów (w załączeniu). Na stronie Forum Rozwoju Lokalnego znaleźć można dodatkowo wszystkie prelekcje i wystąpienia z ostatniego seminarium podzielone na kategorie: „Okiem eksperta” i „Dobre praktyki”.
Przypomnijmy, że cykl seminariów jest realizowany w ramach Programu „Rozwój lokalny” wdrażanego przez Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej w ramach III edycji Funduszy norweskich i Europejskiego Obszaru Gospodarczego. FRL to uruchomiona przez Związek Miast Polskich otwarta platforma samorządowo-rządowo-eksperckiej debaty oraz zintegrowany pakiet działań służących promocji podejścia oraz narzędzi zrównoważonego i endogennego rozwoju lokalnego.
Zapraszamy do zapoznania się z ogólną koncepcją FRL, nagraniami oraz innymi materiałami z poprzednich spotkań na nowym serwisie internetowym FRL - http://www.forum-rozwoju-lokal....
(epe)
