Konferencja „Poza metropolią: rewitalizacja i jakość życia w małych i średnich miastach” odbyła się 20 września br. w Zajezdni Kultury w Pleszewie na zrewitalizowanym obszarze pokolejowym, w pierwszym w Polsce mieście 15-minutowym, które od kilku lat wdraża ideę miasta kompaktowego.
Według badania CBOS, które przytoczył burmistrz miasta Arkadiusz Ptak, tylko 13% Polaków chciałoby mieszkać w dużym mieście. Pozostała część badanych wskazuje wieś lub właśnie małe i średnie miasta. Burmistrz podkreślił, że bycie małym miastem Pleszew traktuje jako atut, a nie wstyd, gdyż wszystko co jest potrzebne do życia, znajduje się w zasięgu ręki. To olbrzymi potencjał dla małych i średnich miast. Z tego względu właśnie obszary peryferyjne, ich zalety, wady, sukcesy i problemy były tematem konferencji. Uczestniczący w spotkaniu naukowcy, eksperci i praktycy samorządowi podzielili się swoim doświadczeniem, opiniami i wysłuchać uwag uczestników, którzy przyjechali na konferencję z 38 miast z całej Polski.
Otwierająca spotkanie Małgorzata Jarosińska-Jedynak – sekretarz stanu w Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej przypomniała różne działania jej resortu, które zostały podjęte, aby z jednej strony wspierać konkretne działania rewitalizacyjne prowadzone przez samorządy, a z drugiej poszerzać wiedzę i świadomość tego, czym jest rewitalizacja i jak ją najefektywniej prowadzić.
Działania rewitalizacyjne prowadzi aż 60% polskich samorządów. Procesami rewitalizacji objętych jest 16% mieszkańców i 4% powierzchni Polski. Wartość wszystkich zrealizowanych projektów rewitalizacyjnych to 87,5 mld złotych.
W perspektywie unijnej 2014-20 zawartych zostało 1318 umów na dofinansowanie projektów rewitalizacyjnych zawartych od początku realizacji RPO 2014-20 do końca lipca 2021r. Wartość umów o dofinansowanie to ponad 10 mld zł, z czego ponad 5 mld to środki z UE.
O zasadach wsparcia rewitalizacji w nowej perspektywie finansowej 2021 -27 mówił podczas konferencji Maciej Aulak, dyrektor Departamentu Programów Pomocowych w Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej. Zaznaczył, że Umowa Partnerstwa dla realizacji polityki spójności 2021-2027 w Polsce przewiduje dalsze wspieranie działań rewitalizacyjnych, które będą wynikać z gminnych programów rewitalizacji. Jednocześnie zwrócił uwagę, że działania rewitalizacyjne finansowane ze środków polityki spójności będą realizowane poprzez „inny instrument terytorialny”. – Oznacza to, że gminny program rewitalizacji pełnić będzie obligatoryjnie funkcje strategii terytorialnej – mówił dyr. Aulak.- Ci, którzy na podstawie GPR realizować będą działania rewitalizacyjne, nie będą musieli spełniać dodatkowych warunków, by uzyskać finansowanie.
O odrodzeniu postprzemysłowych miast peryferyjnych mówił prof. dr hab. Paweł Starosta z Uniwersytetu Łódzkiego. Zauważył, że sytuacja takich miast w naszej części Europy jest dużo trudniejsza niż ich odpowiedników w Stanach Zjednoczonych czy na zachodzie Europy. Tam stosunkowo wcześnie przystąpiono do odbudowy i odradzania miast poprzemysłowych. W Europie Środkowo-Wschodniej zaczęto o tym rozmawiać i tego typu przedsięwzięcia realizować dopiero po wstąpieniu tutejszych państw do Unii Europejskiej.
Czy peryferia mogą zapewnić dobrą jakość życia – to temat pierwszej debaty, jaka odbyła się podczas konferencji. Ta część spotkania była jednocześnie pierwszą częścią Forum Rozwoju Lokalnego. Uczestnicy wymienili się poglądami, co dla nich oznacza peryferyjność, jakie są najważniejsze koła zamachowe rozwoju takich marginelizowanych miejscowości i z jakimi najpoważniejszymi barierami trzeba się zmagać. Mówiono o wskaźnikach badania jakości życia i o badaniach w tej dziedzinie prowadzonych wśród mieszkańców, a także o sposobach na obudzenie śpiących potencjałów peryferyjnych miast oraz o polityce mieszkaniowej jako jednym z narzędzi ich rozwoju.
Druga debata poświęcona była doświadczeniom rewitalizacji małych miast. Jednym z panelistów w tej części spotkania była burmistrz wielkopolskiego Wielenia, Elżbieta Rybarczyk, która opowiedziała o udanych przedsięwzięciach rewitalizacyjnych zrealizowanych w ostatnich latach w tym mieście. Podczas debaty dyskutowano także o narzędziach zawartych w ustawie o rewitalizacji, a także o czynnikach, które decydują o powodzeniu i skali przedsięwzięć rewitalizacyjnych.
W trzeciej część spotkania eksperci strategiczni Związku Miast Polskich mówili o wskaźnikach jakości życia zawartych w Monitorze Rozwoju Lokalnego. Jest to narzędzie (portal) zbudowane przez Związek Miast Polskich zawierający kompleksowe informacje na temat sytuacji społecznej, gospodarczej i stanu środowiska każdej gminy, miasta, obszaru funkcjonalnego w Polsce w oparciu o publicznie dostępne dane. Pozwala ono na syntetyczną ocenę potencjału społeczno-ekonomicznego gminy w czasie i w relacji do innych gmin o podobnej funkcji w strukturze osiedleńczej kraju. Monitor Rozwoju Lokalnego będąc narzędziem do analiz, służy do przygotowania diagnozy stanu gminy, rozpoznania i oceny mocnych i słabych stron oraz szans i zagrożeń (specjalistyczna forma analizy SWOT). Może być zatem wykorzystywany jako narzędzie diagnostyczne przy przygotowaniu strategii, planów, programów i projektów. (epe)
Zapraszamy do obejrzenia zapisu wideo konferencji:
Szersza relacja z konferencji we wrześniowym numerze Samorządu Miejskiego.
