Aktywny udział przedstawicieli miast w komisjach sejmowych i senackich, ścisła współpraca z ogólnopolskimi organizacjami samorządowymi oraz wymiana doświadczeń w zarządzaniu miastami to najważniejsze działania, które podjął Związek Miast Polskich w tym roku. Kluczowymi tematami była: edukacja, finanse jednostek samorządu terytorialnego oraz partycypacja społeczna.
„Miniony rok rozpoczął się bardzo pozytywnym sygnałem dla samorządu. Podczas styczniowej inauguracji pracy Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego premier Beata Szydło, zadeklarowała, że jej rząd zerwie z praktyką przekazywania zadań bez odpowiedniego finansowania. Niestety, rzeczywistość dosyć boleśnie weryfikuje te deklaracje. Problem niewystarczającego finansowania zadań lub braku rekompensaty odebranych dochodów pozostaje nadal aktualny. Obserwowaliśmy w mijającym roku szereg niepokojących zjawisk. Rosnącą centralizację państwa, wyrażającą się w projektach odebrania samorządom kompetencji w dziedzinie zarządzania gospodarką wodną czy inspekcją sanitarną. Dalsze ograniczanie roli samorządu w edukacji połączone ze wzmocnieniem kuratorów oświaty. Niekorzystne z punktu widzenia polski lokalnej zmiany zachodziły również w służbie zdrowia. Otwarcie furtki dla finansowania procedur leczniczych przez samorząd terytorialny to potencjalnie ogromne zagrożenie dla stabilności miejskich finansów." – podsumował Zygmunt Frankiewicz, prezes Związku Miast Polskich.
Rok 2016 był bardzo pracowity dla Związku Miast Polskich. Zaangażowanie w proces legislacyjny – praca w Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego – przyniosło bardzo wymierne efekty. Udało się powstrzymać nieuchronne wysokie podwyżki cen wody, które byłyby konsekwencją pierwotnych zapisów nowego Prawa Wodnego. Doprowadzono do wycofania się rządu ze sposobu wprowadzenia do aktów planistycznych gmin nowych map ryzyka powodziowego, do czego przyczyniła się ekspertyza dotycząca jakości tych map, opracowana na zlecenie Związku. Związek skutecznie obronił również zamówienia in-house w gospodarce odpadami. Dzięki staraniom ZMP powrócił temat rekompensaty utraconych przez samorządy dochodów, przede wszystkim przez zwiększenie udziału samorządów w podatku PIT oraz wprowadzenie subwencji ekologicznej. Przedstawiciele Związku w trakcie rozmów z Ministrem Finansów podnosili również temat przyznania rekompensat samorządom z powodu zwiększenia kwoty wolnej od podatku.
W trakcie całego roku Związek Miast Polskich opiniował liczne projekty aktów prawnych, które trafiły pod obrady Sejmu. Samorządowcy zajęli się m.in. tematem przywrócenia dofinansowania społecznego budownictwa czynszowego, projektem ustawy o rewitalizacji czy zmianą ustawy o związkach metropolitarnych, w której udało się zwiększyć udział gmin, tworzących związek metropolitarny, w podatku PIT o 5%.
Związek Miast Polskich zabiegał o zrównoważone prawo energetyczne. W ramach prowadzonych działań udało się zainicjować zmiany w ustawie dotyczące własności i kosztów utrzymania oświetlenia ulic. W 2016 r. Związek zakończył duży projekt realizowany z miastami i dla miast w zakresie partnerstw samorządowych, w którym uczestniczyło w różnej formie 2553 przedstawicieli miast. Jednocześnie ZMP kontynuuje projekty dla miast oraz przygotowuje kolejny projekt dotyczący wdrażania polityki miejskiej.
Jednym z kluczowych obszarów była również wymiana doświadczeń w zarządzaniu miastami. W mijającym roku odbywało się to poprzez wspólne posiedzenia komisji problemowych, bazę danych Systemu Analiz Samorządowych, a także realizację wspólnych projektów. Związek stworzył też nowy portal internetowy poświęcony miastom – www.miasta.pl, który jest miejscem wymiany doświadczeń samorządów i doskonałym źródłem informacji o najważniejszych problemach jednostek samorządu terytorialnego.
