13 maja 2020 r. senatorowie rozpatrywali projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 (projekt rządowy). Tzw. tarcza antykryzysowa 3.0 ma przeciwdziałać negatywnym skutkom gospodarczym i społecznym epidemii. Komisja Budżetu i Finansów Publicznych wnosi o wprowadzenie do ustawy 75 poprawek.

Trzy poprawki do ustawy z dnia 30 kwietnia 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 zostały wniesione pod obrady plenarne Senatu z inicjatywy Związku Miast Polskich.

Pierwsza dotyczy (art. 48) wydłużenia terminu składania raportu o stanie gminy o 60 dni. Na podstawie art. 15zzh ust. 3 ustawy z dnia z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz w związku z wydaniem przez Ministra Finansów rozporządzania z dnia 31 marca 2020 r. w sprawie określenia innych terminów wypełniania obowiązków w zakresie ewidencji oraz w zakresie sporządzenia, zatwierdzenia, udostępnienia i przekazania do właściwego rejestru, jednostki lub organu sprawozdań lub informacji, o 60 dni przedłużony został termin na podjęcie przez organy stanowiące JST uchwał w sprawie absolutorium. Organ stanowiący rozpatruje więc raport o stanie jednostki podczas sesji, na której podejmowana jest uchwała organu stanowiącego w sprawie udzielenia lub nieudzielenia organowi wykonawczemu absolutorium. W konsekwencji przesunięcie terminu rozpatrywania absolutorium automatycznie przesuwa termin rozpatrywania raportu o stanie danej jednostki samorządu terytorialnego, a także udzielania wotum zaufania. Termin na przedłożenie raportu - do 31 maja - pozostał jednak bez zmian. Raport o stanie jednostki samorządu terytorialnego będąc dokumentem o charakterze sprawozdania merytorycznego, zawiera również informacje odnoszące się do sytuacji finansowej jednostki. W związku z powyższym dla zapewnienia spójności sprawozdań obrazujących sytuację finansową samorządu z raportem zasadne jest odpowiednie wydłużenie terminu na przedstawienie raportu organowi stanowiącemu jednostki w 2020 r., to jest o 60 dni.

Druga poprawka (do art. 47) ma zapewnić zwolnienie dla wszystkich jednostek organizacyjnych JST i samorządowych osób prawnych z obowiązku opłacenia należności z tytułu składek na obowiązkowe ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz wypadkowe, dobrowolne ubezpieczenie chorobowe, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, należne za okres od dnia 1 marca 2020 r. do dnia 31 maja 2020 r. Zwolnieniem opłacania tych należności nie jest objęte blisko 2/3 jednostek organizacyjnych samorządu terytorialnego i samorządowych osób prawnych. Równocześnie np. państwowe jednostki organizacyjne powoływane przez administrację rządową objęte są świadczeniem na rzecz ochrony miejsc pracy, o wypłatę ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych świadczeń na dofinansowanie wynagrodzenia pracowników objętych przestojem ekonomicznym albo obniżonym wymiarem czasu pracy, w następstwie wystąpienia COVID-19. Oznacza to nierówność podmiotów tworzących wspólną administrację publiczną. Łączny skutek finansowy dla JST z tytułu płatność ww. składek, szacuje się na kwotę przekraczającą 0,5 mld zł miesięcznie.

Trzecia z poprawek dotyczy przesunięcia terminu wdrożenia JPK, czyli elektronicznego systemu rozliczenia VAT z lipca 2020 r. do końca roku. W okresie epidemii, JST nie będą mogły, w terminie do 1 lipca br. zrealizować wręcz rewolucyjnych zmian w raportowaniu JPK. Z jednej strony, zniknie obowiązek składania podstawowych deklaracji VAT, z drugiej jednak, znacznie wzrośnie liczba informacji przesyłanych resortowi finansów. W teorii nowe regulacje (ustawa z 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw, oraz rozporządzenie z 15 października 2019 r. w sprawie szczegółowego zakresu danych zawartych w deklaracjach podatkowych i w ewidencji w zakresie podatku od towaru i usług) uwalniają podatników z obowiązku składania dwóch odrębnych dokumentów, tj. pliku JPK_VAT i deklaracji. Niemniej, podatnicy, w celu wypełnienia obowiązków związanych z rozliczeniem VAT, będą zobowiązani wysłać jeden plik JPK_VAT zawierający dane raportowane dotychczas w obu dokumentach. Wiąże się to m.in. ze znaczącymi zmianami w działaniu systemów informatycznych prowadzonych przez samorządy terytorialne. Wprowadzenie proponowanej poprawki, wydłuży jednostkom organizacyjnym samorządu terytorialnego okres na wdrożenie tych zmian
o 6 miesięcy.

Izba przeprowadziła też drugie czytanie 3 projektów ustaw wniesionych przez Komisję Budżetu i Finansów Publicznych. Jednym z nich był - zgłoszony przez senatora Zygmunta Frankiewicza, prezesa ZMP - projekt ustawy w sprawie ustawy o szczególnych rozwiązaniach dla samorządu terytorialnego związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem zakażenia wirusem SARS-CoV-2 oraz rozprzestrzenianiem się choroby wywołanej tym wirusem zakłada m.in. uzupełnienie subwencji ogólnej jednostek samorządu terytorialnego o część rekompensującą, obejmującą dochody własne tych jednostek utracone w wyniku stosowania przepisów ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, a także innych ograniczeń, w tym nakazów wprowadzonych na podstawie przepisów w celu zapobiegania, przeciwdziałania lub zwalczania COVID-19, w szczególności dotyczących organizacji lokalnego transportu publicznego i odbioru odpadów od osób objętych izolacją lub kwarantanną. Przewiduje ponadto możliwość zawieszenia w całości lub części realizacji budżetu obywatelskiego oraz rezygnację z jego przygotowania na 2021 r., a także niedokonywanie wpłaty przez jednostkę samorządu terytorialnego do budżetu państwa na uzupełnienie mechanizmu wyrównawczego.