Strefy parkowania dla mniejszych miast
To postulat od kilku lat zgłaszany przez Związek Miast Polskich. Już od 2019 roku miasta powyżej 100 tys. mieszkańców mogły tworzyć „śródmiejskie strefy płatnego parkowania”. ZMP od wielu lat zwraca uwagę, że możliwość pobierania opłat w weekendy nie powinna być ograniczana wyłącznie do miast powyżej 100 tys. mieszkańców. Umożliwienie tworzenia śródmiejskich stref parkowania jest szczególnie oczekiwane w mniejszych miejscowościach turystycznych, uzdrowiskowych czy pielgrzymkowych, gdzie w weekendy ruch samochodowy jest największy, a ich mieszkańcy regularnie zmagają się ze wzmożonym ruchem i problemami parkingowymi w dni wolne od pracy. - Apelujemy, żeby to, jak kształtować politykę parkingową w miastach, było decyzją rad gmin. (...) Powinniśmy mieć możliwość nie tylko kształtowania, w jakich dniach i w jakich godzinach strefa obowiązuje, ale także kształtowania wysokości stawek. Np. w Sopocie im bliżej plaży, tym stawka powinna być wyższa, żeby zachęcić gości do korzystania z parkingów buforowych – mówiła podczas konferencji prasowej Magdalena Czarzyńska-Jachim, prezydent Sopotu.
Negatywne propozycje zmian
Członkowie Zarządu negatywnie z kolei zaopiniowali projekt ustawy o ograniczeniu biurokracji i barier prawnych (autopoprawka – PiS) oraz o zm. ustawy o podatkach i opłatach lokalnych oraz ustawy – Ordynacja podatkowa (poselski - druk 866). Pierwszy z nich dotyczy zmiany procentowego udziału funkcji handlowej i usługowej realizowanej w ramach inwestycji mieszkaniowej. Przyjęcie maksymalnego udziału funkcji usługowej w powierzchni użytkowej mieszkań na poziomie 40% może spowodować, że zupełnie zmieni się charakter inwestycji. Drugi natomiast zakłada stworzenie „bazy” zawierającej informacje o stawkach podatku od nieruchomości zbiorczo dla każdej z gminy w Polsce, którą prowadziłby minister finansów. Projekt zobowiązuje przewodniczącego rady gminy do przekazywania tych informacji do 30 listopada roku poprzedzającego rok, na który zostały ustalone nowe stawki. Taka regulacja odbiera samorządom prawo do stanowienia przepisów prawa miejscowego i wiąże je terminem ich wydania (np. gdyby takie przepisy były ustanowione w grudniu, a nie do końca listopada). Przedstawiciele miast uznali te zmiany za zbędne.
Pozytywnie o rozporządzeniach
Zarząd pozytywnie zaopiniował rozporządzenie MF w sprawie zaliczenia gmin i miast do jednego z czterech okręgów podatkowych. Regulacja ta jest wydawane w związku z koniecznością aktualizacji Wykazu gmin i miast zaliczonych do poszczególnych okręgów podatkowych, która jest spowodowana utworzeniem nowych gmin (Jaśliska, Grabówka i Szczawa), zniesieniem gminy Ostrowice oraz zaktualizowaniem nazw 15 gmin, 1 powiatu i statusu 7 gmin.
W stosunku do projektu rozporządzenia Ministra Edukacji ws. warunków wynagradzania egzaminatorów oraz innych osób biorących udział w przeprowadzaniu egzaminów przyjęto opinię warunkowo pozytywną, jeśli projekt nie zmieni się do 23 grudnia, czyli do końca prowadzonych konsultacji międzyresortowych. Projekt rozporządzenia przewiduje m.in. wprowadzenie funkcji egzaminatora-weryfikatora (egzaminatora drugiego sprawdzania) i operatora pracowni informatycznej, jako osób biorących udział w przeprowadzaniu egzaminów zewnętrznych. Źródłem finansowania kosztów związanych z przeprowadzeniem tych egzaminów jest część 30. budżetu państwa – Oświata i wychowania, której dysponentem jest minister właściwy do spraw oświaty i wychowania. W 2025 r. ww. koszty będą sfinansowane w ramach środków finansowych budżetu państwa z części 30. Budżetu państwa – Oświata i wychowanie, natomiast w latach 2026–2034 ta część budżetu państwa będzie wymagała odpowiedniego zwiększenia.
Rezerwa na drogi dla miast na prawach powiatu
Przy okazji opiniowania rozporządzenie Ministerstwa Infrastruktury w sprawie kryteriów podziału rezerwy subwencji ogólnej na projekty drogowe, Andrzej Porawski, dyrektor Biura ZMP zwrócił uwagę, że subwencja ta była przeznaczona tylko dla miast na prawach powiatowych, o co ZMP będzie obecnie postulował podczas środowego (18 grudnia br.) posiedzenia KWRiST. MI za preferencyjne proponuje uznać: zadania inwestycyjne na drogowych obiektach inżynierskich (mostach, wiaduktach), budowę i przebudowę dróg prowadzących do centrów logistycznych (dofinansowanie tych zadań środkami rezerwy subwencji na poziomie 60%). W przypadku, kiedy liczba złożonych wniosków opiewałaby na kwotę wyższą niż kwota środków rezerwy, wówczas nastąpi proporcjonalne zmniejszenie poziomu dofinansowania. Zmniejszenie poziomu dofinansowania nie dotyczyłoby jednak wniosków złożonych z terenów objętych powodzią. Należy podkreślić, że termin poinformowania samorządów o tych kryteriach jest niezwykle istotny z tytułu przygotowania wniosków przez samorządy – składanie wniosków przewiduje się na dzień 14 lutego 2025 r.
Elastyczna organizacja nauki dla ukraińskich dzieci
Zarząd zdecydował o przekazaniu uwag z miast (konsultacje trwają do 24 grudnia br.) do projekt uchwały Rady Ministrów w sprawie Rządowego programu wyrównywania szans edukacyjnych dzieci i młodzieży z Ukrainy „Szkoła dla wszystkich” w latach szkolnych 2024/2025, 2025/2026 i 2026/2027 oraz projekt rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie szczegółowych warunków udzielenia wsparcia w zakresie wyrównywania szans edukacyjnych dzieci i młodzieży z Ukrainy w latach szkolnych 2024/2025, 2025/2026 i 2026/2027. Celem tych projektów jest zmiana sposobu i uelastycznienie możliwości organizacji nauki dla ukraińskich dzieci. Program będzie realizowany w ramach trzech modułów: Asystent międzykulturowy, Dobrostan społeczności szkolnej oraz Doskonalenie kadr systemu oświaty. Miasta wskazywały m.in. na nieadekwatne finansowanie zatrudnienia asystenta międzykulturowego, potrzebę skonkretyzowania jego zadań i uwarunkowanie wnioskowania o dofinansowanie tego stanowiska w przypadku obecności nie jednego, lecz przynajmniej 5 uczniów ukraińskich, w tym pochodzenia romskiego. Podkreślano też konieczność zwiększenia etatów dla specjalistów udzielających wszystkim uczniom pomocy psychologiczno-pedagogicznej, którzy mogliby być wspierani systemowo przez organizacje pozarządowe.
Związek pracodawców samorządowych i komunalnych
Zarząd ZMP podjął się realizacji zadania określonego w §1 pkt 10 Statutu (reprezentowanie wspólnych interesów miast jako pracodawców), w związku z §2 Statutu ZMP, polegającego na powołaniu związku pracodawców samorządowych i komunalnych. ZMP nie może pełnić takiej funkcji, dlatego że zrzesza miasta, które nie są pracodawcami, a status ten mają urzędy gmin, w których są zatrudniani pracownicy samorządowi. Zlecono prace nad statutem tego nowego związku, zrzeszającego m.in. obsługujące członków ZMP urzędy reprezentowane przez burmistrzów i prezydentów miast jako ich kierowników, a także jednostki budżetowe i zakłady budżetowe, inne gminne osoby prawne, np. instytucje kultury oraz spółki prawa handlowego.
Członkowie Zarządu zapoznali się z informacją o pracach MFiPR nad projektem ustawy o zrównoważonym rozwoju miast i polityce miejskiej. Dyrektor Biura mówił o złożonej propozycji rozwiązania wprowadzającego terytorialną agencję wykonawczą jako mechanizm współdziałania w projektach rozwojowych, która spotkała się z pozytywnym przyjęciem w Ministerstwie.
Zagrożenia dla ciepła systemowego
Przed obradami Zarządu odbyło się spotkanie z przedstawicielami miast województwa śląskiego, m.in. z: Katowic, Czeladzi, Gliwic, Rybnika, Rydułtów, Cieszyna, Łazisk Górnych. Spotkanie było okazją do zaprezentowania problemów i postulatów miejskich samorządów z tego regionu, nie tylko tych, które aktywnie działają w Związku, ale też niebędących członkami ZMP. W trakcie tego wydarzenia głos zabrał również przedstawiciel Stowarzyszenia Odpowiedzialna Transformacja Energetyczna w sprawie kluczowych problemów dotyczących sektora ciepłowniczego. Najpoważniejszym z nich jest wzrost cen certyfikatów emisji CO2 i kary z tym związane (np. za spóźnienie czy nierozliczenie), które mogą zagrozić funkcjonowaniu elektrociepłowni w miastach przez drastyczny wzrost kosztów ciepła i brak zdolności inwestycyjnych tych przedsiębiorstw. Można jeszcze tej tendencji zapobiec, choć sytuacja wygląda niekorzystnie, szczególnie w kontekście tego, że pelet czy gaz mogą zostać uznane za paliwa nieekologiczne, co pogorszy jeszcze sytuację. O pracach Związku, w tym o bieżących sprawach legislacyjnych (m.in. o przygotowaniu drugiego pakietu propozycji zmian legislacyjnych - do przekazania w styczniu 2025 r., o zniesieniu dwukadencyjności, o wzmacnianiu jednostek pomocniczych i sołectw - obowiązkowy fundusz sołecki, o cmentarzach – budowanie poza terenem gminy, o sieci szkół, o ustawie kaucyjnej) opowiedział Marek Wójcik, pełnomocnik Zarządu ZMP ds. legislacyjnych oraz sekretarz strony samorządowej KWRiST, a Andrzej Porawski, dyrektor Biura ZMP mówił o realizowanych dla miast i wspólnie z miastami projektach.
O „Czystym Powietrzu” na konferencji prasowej
13 grudnia w Sosnowcu odbyła się także konferencja prasowa na temat Programu „Czyste Powietrze” i parkowania w śródmiejskich strefach z udziałem: Arkadiusza Chęcińskiego, prezydenta Sosnowca, wiceprezesa ZMP, Magdaleny Czarzyńskiej-Jachim, prezydentki Sopotu, skarbniczki ZMP oraz członków Zarządu – Mariana Szkudlarka, burmistrza Swarzędza oraz Wojciecha Bakuna, prezydenta Przemyśla. - Kilkanaście dni temu bez wcześniejszego uprzedzenia z godziny na godzinę został zamknięty program „Czyste Powietrze", który pomagał Polakom w wymianie źródeł ciepła. W Sosnowcu w ciągu czterech lat skorzystało z niego blisko 700 rodzin. To naprawdę dużo. Dlatego jako ZMP natychmiast zaapelowaliśmy do Ministerstwa Klimatu o przywrócenie programu i udało się. Program wróci, mamy nadzieję, że z naszymi uwagami - mówił A. Chęciński. Zastrzeżenia samorządowców wzbudziły też plany dotyczące braku możliwości dofinansowania do kotłów gazowych jako nieekologicznych. Prezydent Sosnowca ocenił, że „jest to ogromny problem”, ponieważ samorządowcy od lat zachęcali mieszkańców do wymiany źródeł ciepła na gazowe. Zapowiedział, że Związek będzie apelował do NFOŚiGW oraz Ministerstwa Klimatu i Środowiska o znalezienie innego źródła finansowania instalacji gazowych. Natomiast prezydent Przemyśla podkreślił, że to mieszkańcy ponoszą koszty transformacji energetycznej: - Jeżeli ograniczymy możliwości może nie stosunkowo taniego źródła ciepła, jakim jest gaz, ale jeszcze akceptowalnego finansowo dla wielu mieszkańców, w tym tych gorzej sytuowanych, (...) to tak naprawdę zatrzymamy transformację - przestrzegał. Przypomnijmy, że 4 grudnia Zarząd obiegowo przyjął apel, w którym postuluje natychmiastowe wznowienie zawieszonego przez NFOŚiGW Programu „Czyste Powietrze” i deklaruje chęć udziału przy opracowaniu jego zmian. Przedstawiciele JST - odnosząc się do rządowych propozycji zmian – zwracają ponadto uwagę, że gminy czy NGO w roli operatorów tego Programu nie będą miały odpowiednich narzędzi kontrolnych, szczególnie istotnych przy rosnących wymaganiach.
Sprawy wniesione
W posiedzeniu w Sosnowcu, które odbywało się w Zagłębiowskim Parku Sportowym na Arenie Sosnowiec, rozmawiano również o przedłużeniu do końca przyszłego roku cen maksymalnych prądu oraz o trudnościach przy renegocjowaniu umów z państwowymi dostawcami energii elektrycznej, którzy oferują ceny od 500 do aż 2400 zł za MWh. Na spotkaniu Zarządu byli obecni senatorowie: Zygmunt Frankiewicz, Andrzej Dziuba oraz Wadim Tyszkiewicz. Mówili m.in. o konieczności dobrego przygotowania się do batalii o lepsze dofinansowanie zadań zleconych czy o niedobrym klimacie wokół samorządów w parlamencie.
Przedstawiciele miast zasiadający w Zarządzie ZMP podjęli uchwałę w sprawie przyjęcia Nowego Miasta Lubawskiego w poczet miast członkowskich.
Joanna Proniewicz, rzecznik prasowa ZMP
