16 marca br. po raz drugi spotkały się członkinie i członkowie nowej komisji Związku Miast Polskich zajmującej się prawami człowieka i równym traktowaniem.
Jednym z tematów spotkania był nowy projekt „Standard minimum praw człowieka w polskim samorządzie”, którego hasło to „Miasta praw człowieka”. Będzie on realizowany wspólnie przez Stowarzyszenie Arteria oraz Związek Miast Polskich. Projekt realizowany jest z dotacji programu Aktywni Obywatele - Fundusz Krajowy, finansowanego z Funduszy EOG.
Jakie jest uzasadnienie potrzeby podjęcia takich działań?
- Ochrona praw człowieka w Polsce przeżywa poważny kryzys. Dowodem na to są alarmujące dane na temat mowy nienawiści, pogardy, przestępstw powodowanych nienawiścią czy doświadczanej przez nas na co dzień polaryzacji opinii, czyli czegoś co nazywamy spójnością społeczną – mówiła Anna Strzałkowska, kierowniczka merytoryczna projektu. – Musimy też stwierdzić, że władze państwowe nie są zainteresowane dzisiaj realizacją standardów praw człowieka. Samorządy próbują reagować na łamanie praw człowieka, wiele z nich chce i próbuje realizować działania na rzecz tych praw. Jednak brakuje samorządom narzędzi i wiedzy do realizacji tych działań.
Projekt „Standard minimum praw człowieka w polskim samorządzie” to pierwsza tego typu inicjatywa.
W ciągu najbliższych dwóch lat, w ścisłej współpracy z przedstawicielkami i przedstawicielami samorządów, społeczności lokalnych, ruchów miejskich i organizacji pozarządowych, lokalnych biznesów i instytucji edukacyjnych, opracowana zostanie diagnoza sytuacji w obszarze wdrażania praw człowieka na poziomie lokalnym w Polsce. Planowane jest wspólne wypracowanie praktycznych narzędzi i platformy do wzajemnej wymiany doświadczeń samorządów, które już pracują, albo dopiero planują podjąć prace w obszarze założeń, polityk i strategii włączających i równościowych.
Bazując na zebranych w ostatniej dekadzie doświadczeniach w obszarze polityk równościowych i konsultacjach z przedstawicielkami i przedstawicielami miast, opracowany zostanie zbiór dobrych praktyk, narzędzi, sprawdzonych rozwiązań i tych, które nie odniosły spodziewanego skutku. Zbiór ów przyjmie formę praktycznego manuala oraz materiałów audiowizualnych. W trakcie projektu planowane są też webinaria online z udziałem reprezentantów miast oraz uznanych ekspertek i ekspertów w celu poznania samorządowych doświadczeń. W ten sposób miasta otrzymają wsparcie w prowadzonych działaniach lub na etapie ich podjęcia.
Kolejnym tematem, którym zajęła się Komisja była Europejska Karta Równości Kobiet i Mężczyzn w Życiu Lokalnym. Została ona opublikowana w 2005 r. Wypracowały ją Rada Gmin i Regionów Europy CEMR oraz 21 organizacji, w tym Związek Miast Polskich. Kartę jak dotąd przyjęło 1823 sygnatariuszy w 36 krajach. Wśród nich jest prawie 800 gmin. CEMR oraz ZMP rekomendują przyjęcie Karty jako narzędzia budującego bardziej sprawiedliwe, demokratyczne społeczeństwo lokalne.
Marta Mazurek, radna Miasta Poznania, przedstawicielka Związku Miast polskich w Komisji ds. Równości CEMR, omówiła zasady, na jakich opiera się Karta oraz jej zapisy. Pokazała na przykładach konkretnych artykułów, co sygnatariusz tego dokumentu może zrobić „na swoim podwórku” – adekwatnie do swoich możliwości organizacyjnych i finansowych. Przedstawiła także doświadczenia Poznania z próbą przyjęcia Karty przez tamtejszą Radę Miasta. Poznańscy radni podjęli uchwałę o przyjęciu Karty w lutym 2020 roku. Miesiąc później wojewoda wielkopolski rozstrzygnięciem nadzorczym unieważnił tą uchwałę. Rada miasta zaskarżyła rozstrzygnięcie do WSA, jednak ten wydał wyrok korzystny dla wojewody. W październiku ubiegłego roku rada złożyła skargę kasacyjną do NSA i obecnie nadal czeka na jego rozstrzygnięcie.
Podczas marcowego spotkania Komisji Bartłomiej Ciążyński, wiceprzewodniczący Rady Miejskiej Wrocławia opowiedział o projekcie systemowego wsparcia dzieci imigrantów w szkołach samorządowych w tym mieście. We Wrocławiu mieszka obecnie ponad sto tysięcy imigrantów.
Władze tego miasta wychodzą z założenia, że jeżeli chcą zatrzymać w mieście gości z zagranicy na dłużej, muszą im zapewnić nie tylko pracę, nie tylko bezpieczeństwo i ochronę przed wszelkimi przejawami ksenofobii, dyskryminacji i wykluczenia, ale również zapewnić porządną edukacje dla ich dzieci. Prawo do edukacji dla każdego dziecka wynika z Protokołu do Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności i z Międzynarodowego Paktu Praw Gospodarczych, z Konwencji Praw Dziecka, z dokumentów europejskich oraz z Konstytucji RP.
Wobec przyjętej i uznanej w Polsce zasady powszechnego dostępu do edukacji, dzieci cudzoziemskie, których językiem ojczystym jest język obcy, muszą otrzymać pomoc żeby wejść w krajowy system oświaty. Władze Wrocławia w 2019 roku zdecydowały się na model, który nawiązuje do niemieckiego modelu „Willkommen Klasse”, czyli klas przygotowawczych. Bartłomiej Ciążyński opowiedział o doświadczeniach z pierwszych dwóch lat funkcjonowania programu.
Członkinie i członkowie komisji umówili się na kolejne spotkanie, które planowane jest na 20 kwietnia br. Jego tematem ma być mowa nienawiści w przestrzeniach miast i sposoby na przeciwstawianie się temu zjawisku.
Więcej na temat projektu „Standard minimum praw człowieka w polskim samorządzie” oraz na temat klas przygotowawczych dla dzieci imigrantów we Wrocławiu – w marcowym wydaniu Miesięcznika „Samorząd Miejski”.
(epe)
