Wbrew obietnicom nie będzie podziału ryczałtu
Apel skierowali przedstawiciele 5 organizacji samorządowych wchodzących w skład KWRiST w związku z faktem, że na posiedzeniu Zespołu ds. Systemu Finansów Publicznych 19 czerwca br. wiceminister Sebastian Skuza poinformował, że nie przychyla się do takiego rozwiązania. Negatywna też była opinia Ministerstwa Finansów przedłożona 20 czerwca 2023 r. do senackiego projektu realizującego podział ryczałtu między budżet państwa a JST analogicznie jak w podatku PIT. Tymczasem zarówno premier Mateusz Morawiecki, jak i wiceminister finansów, Sebastian Skuza obiecywali na spotkaniach z samorządowcami, że od 1 stycznia 2024 roku taki podział nastąpi.
Inflacja i obniżenie PIT-u rujnują budżety JST
Ogromne problemy ze zrównoważeniem budżetów w zakresie wydatków bieżących są konsekwencją dynamicznie rosnących w wyniku inflacji wydatków przy drastycznym ograniczeniu dochodów własnych. "Te ostatnie są przede wszystkim skutkiem reform podatkowych – tylko w tym roku do gmin, powiatów i województw wpłynie z tego tytułu około 30 mld zł mniej. Zaproponowana obecnie w nowelizacji ustawy okołobudżetowej rekompensata zamyka się w kwocie zaledwie 13 mld zł i to podzielonej w sposób nieproporcjonalny do ubytku dochodów. W konsekwencji jedne kategorie gmin otrzymują środki, na które w normalnej sytuacji nie mogłyby liczyć, a inne obserwują narastającą dziurę budżetową" - czytamy w apelu.
- Jest dla nas wielkim zaskoczeniem zmiana decyzji w tej sprawie. Pan premier i minister finansów zrobili nam wielką nadzieję na taki podział podatku ryczałtowego od 2024 roku - powiedział Jacek Karnowski, prezydent Sopotu i przedstawiciel Związku Miast Polskich w KWRiST. I dodał, że przedstawicielom samorządu zależy przede wszystkim na wzmocnieniu dochodów własnych - a takim byłby udział w ryczałcie - które można zaplanować w budżecie i które nie są dzielone uznaniowo przez rząd w formie rekompensaty ubytków.
Wiceminister Skuza wyjaśniał, że opinia do senackiego projektu nie jest negatywna. Jednak resort finansów nie uważa za zasadne zwiększania bazy opodatkowania. Przy wysokiej kwocie wolnej od podatku i planach dalszego jej zwiększenia może bowiem zabraknąć bazy podatkowej w niektórych JST. Jego zdaniem podział podatku ryczałtowego powinien być połączony z mechanizmem inaczej rozkładającym dochody z tego tytułu.
Zapewnił jednocześnie, że przy okazji prac nad nowelizacją ustawy okołobudżetowej ma zostać wprowadzona zmiana dotycząca podziału 14,1 mld zł, która wzmocni miasta na prawach powiatu. Mają one otrzymać kwoty gwarantowane w wysokości zależnej od progu związanego z liczbą mieszkańców.
Podczas posiedzenia Komisji Wspólnej burmistrz Grzegorz Cichy, współprzewodniczący KWRiST ze strony samorządowej oraz prezydent Jacek Karnowski wręczyli kopię "Apelu" na ręce wiceministra Sebastiana Skuzy, a po spotkaniu apel został przekazany do Kancelarii Premiera Rady Ministrów.
Taryfy za wodę i ścieki - c.d.
Po raz kolejny strona samorządowa podniosła problem zmiany taryf za wodę i ścieki. Pomimo, że przygotowała gotowe propozycje legislacyjne i udało się wypracować kompromis z pracownikami Ministerstwa Infrastruktury, to na poziomie kierownictwa resortu nie ma decyzji o ich skierowaniu na szybką ścieżkę legislacyjną. Nowe rozwiązania są pilnie potrzebne, gdyż kryzys w spółkach wodociągowo-kanalizacyjnych coraz bardziej się pogłębia, w wielu miastach i gminach funkcjonują taryfy z 2017-18 roku, które są absolutnie nieadekwatne do obecnych kosztów. Trzeba przyspieszyć zatwierdzanie nowych, bo sytuacja staje się dramatyczna.
Cena płac i energii elektrycznej to główne składniki wpływające na cenę wody i ścieków. Oba te składniki ostro poszybowały w górę.
- Walczymy o wysoką jakość usług świadczonych na rzecz mieszkańców i o 120 tysięcy pracowników branży wodno-kanalizacyjnej. W sytuacji strat nie da się zapewnić choćby godziwej płacy tym tysiącom ludzi - powiedział Andrzej Porawski, dyrektor Biura ZMP.
Dlatego Związek Miast Polskich proponuje, by niezbędne zmiany "wyjąć" z dużego projektu ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków i wprowadzić do prac parlamentarnych projektem poselskim, który daje nadzieję na uchwalenie jeszcze w tej kadencji.
To kompromisowe rozwiązanie, jako że Związek Gmin Wiejskich RP postulował przywrócenie poprzedniego stanu, kiedy to gminy decydowały o wysokości taryf za wodę i ścieki.
Podsumowanie spraw niezałatwionych
Ze względu na fakt, że do końca obecnej kadencji parlamentu odbędą się zaledwie 3 posiedzenia KWRiST, przedstawiciele strony samorządowej chcą, by na lipcowym spotkaniu strona rządowa przedstawiła informację dotyczącą stanu prac legislacyjnych nad ważnymi kwestiami, które do tej pory nie zostały rozwiązane. Dotyczy to m.in. ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych, o koronerze, Krajowego planu gospodarowania odpadami 2028, wprowadzenia subwencji ekologicznej, możliwości łączenia środków samorządowych i NFZ na realizację programów zdrowotnych czy kwestii czipowania psów.
Więcej w czerwcowym wydaniu Samorządu Miejskiego
