Czas pracy nauczycieli

Komisja Edukacji Związku Miast Polskich zauważa, iż podwyższenie tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin nauczycieli o 4 godziny oraz wprowadzenie czasu dostępności nauczyciela jest słusznym postulatem, choć z analizy skutków finansowych wprowadzanych zmian wynika, że nie są przewidziane dodatkowe środki w ramach subwencji oświatowej na ten cel. Niezrozumiałe jest jednak wyłączenie z tej regulacji nauczycieli wychowania przedszkolnego, co rodzi zarzut nierównego traktowania nauczycieli.

Wprowadzenie czasu dostępności nauczyciela w szkole na poziomie 8 godzin tygodniowo poza pensum budzi szereg wątpliwości, w szczególności rodzą się pytania: Dlaczego 8 a nie 10 godzin? Co z obecnie obowiązującym 40 godzinnym czasem pracy nauczyciela i jego dostępnością w tym czasie? Dlaczego nauczycieli wychowania przedszkolnego wyłączono z tej regulacji? Dlaczego w obrębie nauczycieli „tablicowych” proponuje się kolejne zróżnicowanie statusu nauczyciela poprzez wprowadzenie większej puli dostępności dla nauczycieli wychowania fizycznego, plastyki, muzyki? Rodzi się także pytanie: Co z 40-godzinnym czasem pracy nauczyciela bibliotekarza, który obecnie realizuje pensum w wymiarze np. 30 godzin tygodniowo, a po zmianach miałby pracować 42 godziny tygodniowo (34-godzinne pensum i 8 godzin dostępności)?

Członkowie Komisji Edukacji zauważają, że zwiększenie pensum o 4 godziny zajęć wywoła, w szczególności w mniejszych samorządach, konieczność zatrudnienia nauczycieli w kilku szkołach jednocześnie i może to wpłynąć na rzeczywistą dostępność nauczyciela oraz jego udział w życiu szkoły i realizacji innych poza pracą „tablicową” zadań i projektów.

Ponadto, przy założeniu, iż nauczyciel w ramach dostępności przebywa 8 godzin w szkole powstanie konieczność zaangażowania dodatkowych środków finansowych, które będą musiały zostać przeznaczane na stworzenie odpowiednich warunków do pracy nauczycieli na terenie szkoły.

- Rejestrowanie zajęć i czynności nauczyciela w ramach dostępności nauczyciela w szkole to nałożenie na dyrektora dodatkowych żmudnych i czasochłonnych obowiązków, wprowadzenie kolejnego biurokratycznego formalizmu, co wyraźnie stoi w sprzeczności z postulowanym przez MEiN odbiurokratyzowaniem szkoły – czytamy w stanowisku Komisji. - Wprowadzenie 3-letniego okresu przejściowego, to nic innego niż utrzymanie status quo. Naszą wątpliwość budzi celowość wprowadzania owej przejściowości, skoro założeniem zmiany jest ograniczenie wymiaru zatrudnienia przy jednoczesnym zmniejszeniu wynagrodzenia. 

Ocena pracy i urlop wypoczynkowy

Za zasadne Komisja uznaje proponowane zmiany dotyczące dokonywania oceny pracy nauczycieli. „Określenie przypadków, w których wymagane będzie posiadanie przez nauczyciela oceny pracy jest pożądaną modyfikacją przepisów. Na obecnym etapie nie jest jednak wiadome, czy przepisy będą nadal uwzględniały możliwość dokonywania oceny pracy na wniosek nauczyciela i z inicjatywy dyrektora. Dotychczasowe regulacje w tym zakresie powinny zostać utrzymane także po wprowadzeniu zmian.”

Ustalenie wymiaru urlopu wypoczynkowego dla nauczycieli placówek feryjnych na poziomie 50 dni roboczych przy zachowaniu 35 dni urlopu nauczycieli placówek nieferyjnych (np. przedszkola) to kolejny przejaw nierównego traktowania dwóch grup nauczycieli.

Awans zawodowy

Komisja zabrała także głos w kwestii awansu zawodowego nauczycieli i stwierdziła, że w nowej formule awansu zawodowego swoich dotychczasowych zadań i kompetencji zostaje pozbawiona jednostka samorządu. To budzi sprzeciw Komisji Edukacji ZMP. „Z jednej strony zmiana ta ma charakter pozytywny, gdyż prowadzi do zmniejszenia obowiązków, z drugiej zaś negatywny, gdyż pozbawia go wpływu na funkcjonowanie szkół i placówek. Jest to kolejny przykład ograniczenia roli samorządu jako organu prowadzącego i może prowadzić do centralizacji. Przypisanie jednostce samorządu terytorialnego jedynie roli organu odwoławczego w przypadku nadawania przez dyrektora szkoły stopnia awansu zawodowego nauczyciela mianowanego sytuacji w tym zakresie nie poprawi gdyż można domniemać, iż będą to sytuacje incydentalne. Należałoby utrzymać dotychczasową zasadę, według której organem odwoławczym dla nauczycieli mianowanych jest organ sprawujący nadzór pedagogiczny."

Komisja pozytywnie ocenia odejście od staży, planów rozwoju zawodowego, sprawozdań z ich realizacji, prowadzi to bowiem do odbiurokratyzowania procedur. Skraca się okres do uzyskania stopnia nauczyciela mianowanego z 6 do 4 lat, co jest korzystne dla nauczyciela. Pożądaną zmianą jest położenie akcentu na umiejętności praktyczne nauczyciela i ich ocena przez instytucje zewnętrzne wobec szkoły (egzamin zewnętrzny przy ubieganiu się na stopień nauczyciela mianowanego).

Komisja ustosunkowała się ponadto do propozycji MEiN dotyczących wynagradzanie nauczycieli.

Pełna treść Stanowiska Komisji Edukacji w załączeniu.