Miasto Przytyk, leżące w województwie mazowieckim, otrzymało prawa miejskie 1 stycznia 2024 r. po ich utracie w 1869 r. Ta historyczna miejscowość, niegdyś miasto nad Radomką, leży 17 kilometrów na zachód od Radomia. W samym Przytyku mieszka obecnie ponad 1000 osób, ale gminę, dla której Przytyk jest siedzibą – zamieszkuje około 7 300 osób.
Badania archeologiczne okolic Przytyka świadczą, że w XIII stuleciu nasiliło się osadnictwo w dolinie Radomki. Przez lata wskazywano, że miasto Przytyk lokował Piotr z Podlodowa w roku 1333. Jednak obecne prace historyków wskazują na datę 1393. Jednym z najważniejszych wydarzeń w wielowiekowej historii Przytyka stało się ogłoszenie ukazu carskiego z 1 czerwca 1869 roku, mocą którego Przytyk utracił prawo miejskie. Ten sam los spotkał jeszcze 335 miast z Królestwa Polskiego.
Od XVII wieku w Przytyku rozwijało się osadnictwo żydowskie. W 1921 roku Żydzi stanowili 81% ogółu mieszkańców. W XVIII wieku powstał tu kahał. Ludność żydowska trudniła się przeważnie handlem i rzemiosłem. Okres I wojny światowej był niezwykle ciężki dla ludności Przytyka, który uległ sporemu zniszczeniu. Podczas pierwszego spisu po odzyskaniu niepodległości, w 1921 roku mieszkało tu 2300 osób, w tym 1205 Żydów. 9 marca 1936 roku doszło na targu do starć dwóch narodowości. W czasie II wojny światowej Niemcy wysiedlili około 2 700 Żydów do gett w Szydłowcu i Przysusze. W 1942 roku Przytyk i okolice zamienione zostały na poligon niemiecki. Zburzono wówczas wszystkie budynki z wyjątkiem kościoła. 8 września 1944 roku gestapowcy odkryli pod podłogą kościoła schowek z bronią. Wydano wówczas rozkaz zburzenia także i kościoła. Rozkazowi temu sprzeciwili się katoliccy żołnierze austriaccy.
Gmina Przytyk obejmuje obecnie 134 kilometrów kwadratowych, w jej skład wchodzi 26 sołectw. Teraźniejszość Przytyka, to przede wszystkim wciąż rozwijająca się uprawa papryki i innych warzyw. Od 1999 roku odbywają się tu Ogólnopolskie Targi Papryki. Atrakcją turystyczną gminy jest zalew w Domaniowie którego powierzchnia przekracza 500 hektarów. W 2015 roku został oddany kolejny zalew - Jagodno. To malowniczy akwen utworzony na Wiązownicy, a jego powierzchnia liczy 35 hektarów. Przez gminę prowadzą liczne szlaki rowerowe.
Miasto Sierpc, położone na północno-zachodniej części województwa mazowieckiego, należy do najstarszych grodów Mazowsza Płockiego. Prawa miejskie otrzymał w 1322 roku, ale pierwsze odnotowane wzmianki o mieście pochodzą z 1065 roku. Od zarania swoich dziejów, aż po lata sześćdziesiąte XIV wieku, był własnością książęcą i królewską. Nieprzypadkowo piwo z sierpeckiego browaru nazywa się Kasztelan, a organizowany w Sierpcu od ponad dziesięciu lat Międzynarodowy Festiwal Folklorystyczny to Kasztelania. Nieprzypadkowo też, istniejący od 1985 r. przy Sierpeckim Domu Kultury zespół folklorystyczny, znany nie tylko w kraju, to Kasztelanka. Dynamiczny rozwój Sierpca, zaliczanego do najludniejszych miast mazowieckich, przerwał potop szwedzki. W Sierpcu bardzo żywa jest potrzeba dokumentowania swojej przeszłości. Z tych przesłanek wyrasta ożywiona działalność wydawnicza i twórcza.
Dzisiejszy Sierpc, to dwudziestotysięczne miasto, położone przy drodze krajowej nr 10, w dolinie płynącej meandrami Sierpienicy. Jest to teren o wysokich walorach przyrodniczo-krajobrazowych. Turystyczne zagospodarowanie doliny Sierpienicy to priorytetowe zadanie miejskiego samorządu. W najbliższych latach władze miasta przystąpią do zagospodarowania turystycznego tej doliny. Wzdłuż doliny planuje się wybudowanie ścieżki pieszo–rowerowej, a sama rzeka ma stać się trasą kajakową z bazą noclegową, wypożyczalnią kajaków i bazą gastronomiczną w młynie Borkowo i sierpeckim skansenie.
Od lat przyciągają do Sierpca imprezy plenerowe, m.in. Międzynarodowy Festiwal Folklorystyczny. Znaczące miejsce, w kalendarzu wydarzeń kulturalnych, zajmują, znane powszechnie, plenery plastyczne (malarstwo i rzeźba), połączone z wystawami poplenerowymi i sprzedażą dzieł sztuki.
Na podstawie informacji ze stron miast - www.przytyk.pl i www.sierpc.pl
