Burmistrz Wołomina Elżbieta Radwan powitała zgodzonych przypominając, że odpady nie mają barw politycznych i w sytuacji, kiedy coś się stanie, zagrożeni jesteśmy wszyscy. To właśnie w Wołominie, na terenie jednego z przedsiębiorstw, znajduje się największe obecnie składowisko odpadów niebezpiecznych na Mazowszu. Do jego wykrycia doszło podczas działań prewencyjnych podjętych przez gminę po incydentach związanych z podrzuceniem niebezpiecznych odpadów na działki prywatne. W tych sprawach, zgodnie z kompetencjami, gmina podjęła już szereg działań zmierzających do ich usunięcia.

Problem narasta od kilka lat. W 2019 roku na gminy nałożono obowiązek likwidacji nielegalnych składowisk odpadów niebezpiecznych z nieruchomości niekomunalnych, nie przekazując przy tym żadnych środków finansowych na ten cel. Jak wynika z tegorocznego raportu Najwyżej Izby Kontroli – jest to zadanie zlecone gminom przez rząd i jako takie powinno być finansowane z budżetu centralnego. Obecni na sali samorządowcy, którzy zetknęli się z problemem, wskazują jednak, że w praktyce uzyskanie środków na ten cel jest niezwykle trudne, a uzyskanie finansowania w całości - niemal niemożliwe.

Podczas posiedzenia mec. Maciej Kiełbus, specjalizujący się w prawie administracyjnym z kancelarii Dr Krystian Ziemski & Partners Kancelaria Prawna sp. k. podkreślał, że raport NIK jasno wskazuje, że to rząd powinien za utylizację niebezpiecznych odpadów zapłacić. Brak finansowania to jednak nie jedyny problem blisko 500 gmin, na terenach których w ostatnich latach wykryto nielegalne składowiska niebezpiecznych odpadów. Jak wskazywali samorządowcy – to efekt braku procedur oraz służb oddelegowanych do zajmowania się przestępstwami związanymi z tym procederem.

Również przewlekłość postępowań i brak jasnego podziału kompetencji utrudniają samorządom skuteczne działanie. Prezydent Sosnowca Arkadiusz Chęciński opowiedział, jak sytuacja wglądała w rządzonym przez niego mieście: „Ponad 180 pism, niemal zero reakcji, jedna osoba zatrzymana przez naszą Straż Miejską”. Podczas posiedzenia prezydent postulował m.in. o wprowadzenie odpowiedzialności właścicieli nieruchomości za to, co dzieje się na ich terenie oraz czasowy zakaz sprowadzania jakichkolwiek odpadów z zagranicy. W kontekście już istniejących problemów z utylizacją niebezpiecznych opadów postulaty uznano za słuszne. Już dziś brakuje specjalistycznych instalacji, co wpływa zarówno na wysoki koszt, jak i brak możliwości szybkiego pozbycia się niebezpiecznych substancji. Na ich utylizację czeka się miesiącami.

Pakiet gotowych rozwiązań przynosi wspomniany raport Najwyższej Izby Kontroli. Zalecenia specjalistów są zgodne. Konieczne jest wypracowanie systemowych rozwiązań: finansowych, prawnych i organizacyjnych niezbędnych do zapewnienia niezwłocznego i skutecznego eliminowania tego typu zagrożeń.

Samorządowcy zjednoczeni w Związku Miast Polskich zamierzają zaapelować do rządu o jak najszybsze wdrożenie odpowiednich procedur. Postulaty spisano oraz przekazano do analizy prawnej.

W trakcie posiedzenia Komisji obecni na sali przedstawiciele Ministerstwa Klimatu i Środowiska oraz Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska wyrazili chęć dalszej współpracy, aby wspólnie wypracować najlepsze rozwiązania narastającego problemu nielegalnych składowisk niebezpiecznych odpadów w Polsce.

W spotkaniu oprócz członków komisji udział wzięli:

• Elżbieta Radwan, Burmistrz Wołomina, członek Zarządu Związku Miast Polskich
• Łukasz Marek, Zastępca burmistrz Wołomina
• Arkadiusz Chęciński, Prezydent Sosnowca, członek Zarządu Związku Miast Polskich
• Maciej Mucha, Dyrektor Departamentu Instrumentów Środowiskowych Ministerstwa Klimatu i Środowiska
• Robert Chciuk, Dyrektor Departamentu Gospodarki Odpadami Ministerstwa Klimatu i Środowiska
• Paweł Łagowski, zastępca dyrektora Departament Kontroli Odpadów Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska
• Andrzej Tchorzewski, Główny Inspektorat Ochrony Środowiska
• Katarzyna Marzantowicz, kierownik w Departamencie Ochrony Ziemi Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
• Marcin Podgórski, dyrektor Departamentu Gospodarki Odpadami, Emisji i Pozwoleń Zintegrowanych Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego w Warszawie
• Maciej Kiełbus – prawnik w kancelarii Dr Krystian Ziemski & Partners Kancelaria Prawna sp. k.; od 2020 roku członek Zespołu doradczego do spraw systemowych rozwiązań w zakresie gospodarki odpadami przy Ministrze Klimatu i Środowiska

Posiedzenie poprowadzili Paweł Silbert, Prezydent Miasta Jaworzna – Przewodniczący Komisji Gospodarki Komunalnej i Ochrony Środowiska ZMP oraz Małgorzata Izdebska, Sekretarz Gminy Wołomin – Sekretarz Komisji.