Oświadczenie
przewodniczących ogólnopolskich i regionalnych organizacji gmin
w sprawie nieudanych wyborów prezydenckich w dniu 10 maja 2020 roku
1. Z oburzeniem odnotowujemy pojawiające się w wypowiedziach rządzącej partii politycznej przypisywanie odpowiedzialności za niepowodzenie przedsięwzięć organizacyjnych, zmierzających do przeprowadzenia za wszelką cenę wyborów prezydenta RP w dniu 10 maja 2020 roku, samorządom oraz propagandowe stawianie włodarzy gmin i miast w roli wykonawców poleceń partyjnych. Przypominamy, że znaczna większość wójtów, burmistrzów i prezydentów miast to osoby bezpartyjne, wybrane z lokalnych komitetów wyborczych. Niedopuszczalne jest stawianie nam zarzutów „sabotażu” i „działań antypaństwowych” - wykonujemy swoje obowiązki na podstawie i w granicach prawa, respektując art. 7 Konstytucji.
2. Przypominamy, że nasze organizacje wielokrotnie wyrażały stanowiska, opinie i apele, dotyczące braku możliwości przeprowadzania w czasie obowiązywania stanu epidemii wyborów i referendów lokalnych, których terminy przypadały w marcu, kwietniu i maju, a także wyborów prezydenta RP. Między innymi zakwestionowaliśmy nagłe uchwalenie 28 marca w nowelizacji ustawy COVID-owej art. 40, znacznie poszerzającego krąg osób głosujących korespondencyjnie, bez niezbędnych zmian w licznych innych przepisach wyborczych. Poprawkę Senatu, skreślającą ten artykuł, Sejm odrzucił. Tydzień później (6 kwietnia) Sejm uchwalił ustawę o głosowaniu korespondencyjnym w wyborach prezydenta RP, zarządzonych w roku 2020. Podczas procedowania w Senacie zgłosiliśmy do tej ustawy wiele konstruktywnych uwag, wskazując konieczne zmiany, by procedura korespondencyjna mogła być przeprowadzona. Jednocześnie wyraziliśmy przekonanie, że niektóre spośród przyjętych rozwiązań – zwłaszcza wobec ograniczenia roli Państwowej Komisji Wyborczej w procesie przeprowadzenia wyborów – rodzą poważne wątpliwości co do dochowania konstytucyjnych zasad równości, powszechności i tajności głosowania[1]. Wobec braku możliwości poprawienia ustawy w terminie umożliwiającym przeprowadzenie według niej wyborów Senat odrzucił ustawę w całości, ale Sejm odrzucił uchwałę Senatu. Po podpisaniu jej przez Prezydenta RP minister aktywów państwowych zdążył jeszcze wydać na jej podstawie bezprzedmiotowe rozporządzenie wykonawcze.
3. W międzyczasie wiele polskich gmin przyłączyło się do Apelu polskiego samorządu o przyjęcie rozwiązań, które uratowałyby naszą demokrację przed nadchodzącym kryzysem. Nasz apel nie został wysłuchany, podobnie jak apele licznych innych środowisk, w tym Państwowej Komisji Wyborczej oraz Rady Stałej Konferencji Episkopatu Polski.
4. Od końca marca apelowaliśmy o wprowadzenie przewidzianego w Konstytucji stanu klęski żywiołowej, który nieformalnie i tak obowiązuje, a który pomógłby rozwiązać liczne problemy, jakie powstały w wyniku wprowadzonych restrykcji i ograniczeń, w tym kwestie organizacji wyborów i referendów lokalnych oraz wyborów prezydenta RP. Rząd zlekceważył nasze argumenty, dążąc za wszelką cenę do wyborów.
5. W drugiej połowie kwietnia br. podjęto pozbawione podstaw prawnych działania i naciski, których celem było zmuszenie wójtów, burmistrzów i prezydentów miast do wydania nieuprawnionemu podmiotowi spisów wyborców, zawierających dane osobowe naszych mieszkańców. W tym samym czasie minister cyfryzacji ujawnił, że przekazał temu samemu podmiotowi dane z rejestru PESEL, co było działaniem nielegalnym. Cała ta „akcja” odbywała się na podstawie decyzji Premiera z 16 kwietnia br., wydanej bez podstawy prawnej.
5. Państwowa Komisja Wyborcza w komunikacie z dnia 7 maja br. jednoznacznie wskazała jedną z głównych przyczyn powstałego kryzysu, jaką było uchwalenie - metodą „poprawki technicznej”, zgłoszonej w II czytaniu - artykułu 102 w ustawie z dnia 16 kwietnia 2020 r. (kolejnej tarczy anty-COVID-owej), który pozbawił PKW części jej ustawowych uprawnień dotyczących organizacji wyborów. Przepis ten wciąż obowiązuje.
6. Z powyższego, z konieczności skrótowego, przytoczenia działań zmierzających do przeprowadzenia głosowania w wyborach prezydenta RP, zarządzonych na 10 maja br., wynika jednoznacznie, że za powstały chaos i – w jego efekcie – kryzys polityczny, odpowiada większość sejmowa, wspierana aktywnie w tym zakresie przez powołany przez nią rząd. Kreowany przez media publiczne, będące pod kontrolą jednej partii, obraz tej sytuacji jest całkowicie fałszywy, oparty w dużej części na kłamstwach i przeinaczeniach. Dziękujemy wolnym mediom za konsekwentne przedstawianie obiektywnych relacji z tych wydarzeń, które zostaną w przyszłości poddane należytej ocenie społecznej i politycznej.
Tadeusz Truskolaski
Prezes Zarządu Unii Metropolii Polskich
Artur Tusiński
Prezes Zarządu Unii Miasteczek Polskich
Krzysztof Iwaniuk
Przewodniczący Związku Gmin Wiejskich RP
Zygmunt Frankiewicz
Prezes Związku Miast Polskich
Piotr Kuczera
Przewodniczący Śląskiego Związku Gmin i Powiatów (OPOS)
[1] Opinia Zarządu ZGW RP z dnia 24 kwietnia br., opinia Zarządów ZMP i UMP z dnia 27 kwietnia br.
