WARSZAWA
Rocznica Bitwy Warszawskiej znajdzie oczywiście swoje upamiętnienie w Warszawie – będą to uroczystości centralne. Samo miasto jest w tym czasie oczywiście bardzo silnie zaangażowane w obchody 76 rocznicy Powstania Warszawskiego, jednak pamięta o bohaterach z całej Polski, którym zawdzięcza zwycięstwo w 1920 roku. Już w lutym br. został rozstrzygnięty konkurs na pro­jekt pomnika, który stanie na Placu na Rozdrożu. Zwycięzcą konkursu jest Mirosław Nizio z War­szawy. Nagrodzona praca to obelisk na planie kwadratu. Z napisem u wierzchołka „1920”.
http://www.um.warszawa.pl/aktualnosci/pomnik-bitwy-warszawskiej-1920r-wybrany

Rocznica Bitwy Warszawskiej jest obecna zarówno w wydarzeniach organizowanych przez różne instytucje miejskie, jak i w ciekawych inicjatywach warszawskich dzielnic. I tak na przykład:

Dzielnica Wola zaprasza w dniach 12-14 sierpnia na piknik historyczno-edukacyjny „100-lecie Bitwy Warszawskiej”:
https://wola.waw.pl/2020/08/07/piknik-historyczno-edukacyjny-z-okazji-100-lecia-bitwy-warszawskiej/

Dzielnica Targówek zaprasza na obchody 15 sierpnia o 11:00 przy lokalnym pomniku Cudu nad Wisłą:
http://www.targowek.waw.pl/page/index.php?str=167&date=2020-08-15&id=3364

Wawer zaprasza na koncert pieśni legionowych w niedzielę 16 sierpnia o 18:00 w Wawerskim Centrum Kultury w Radości:

https://wck-wawer.pl/radosc/aktualnosci/2020/piesni-legionowe-i-inne-koncert-daniela-galazki-z-zespolem

Praga Północ zaplanowała swoje uroczystości na czwartek, 13 sierpnia. Rozpoczną się od przewi­dzianej na prawie 7 godzin gry miejskiej „Zostań ochotnikiem 1920 r.!”:

http://www.praga-pn.waw.pl/page/25,aktualnosci.html?id=14540

Biblioteka Publiczna dzielnicy Praga Południe publikuje informację o książkach dotyczących Bitwy Warszawskiej, dostępnych w jej zbiorach.

W Wesołej odbędzie się 26 września „Rok 1920 Gra rodzinna miejska”.

Centralne obchody – jak co roku – będą również zlokalizowane na polach Bitwy Warszawskiej, choć te są, według historyków, bardzo rozległe: „od Włodawy po Działdowo”. W opisach głównych działań wojennych w dniach od 13 do 20 sierpnia pojawiają się liczne nazwy miejscowości położo­nych na wschód i północny wschód od Warszawy: Modlin, Nieporęt, Ossów, Radzymin, Rem­ber­tów aż po Wiązowną.

Poranna część uroczystości centralnych 15 sierpnia odbędzie się o 9.30 w Sanktuarium MB Zwy­cięskiej w Ossowie (na terenie gminy Zielonka), a następnie w Warszawie: w samo południe uro­czysta odprawa wart przy Grobie Nieznanego Żołnierza i wieczorem multimedialne widowisko na Stadionie Narodowym. Z powodu pandemii odwo­łana została tradycyjna defilada wojskowa, zapla­nowana na 15.00. W dniach rocznicy Bitwy zaplanowane są liczne inne wydarzenia, w większości omówione na stronie internetowej Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Obchody lokalne na terenach, na których toczyła się Bitwa Warszawska

WOŁOMIN
Ossów – miejscowość na pograniczu gmin Wołomin i Zielonka, w której mieszczą się główne miejsca pamięci Bitwy Warszawskiej: Cmentarz Poległych w Bitwie Warszawskiej z kaplicą, która od 2007 roku ma status sanktuarium Matki Boskiej Zwycięskiej, krzyż upamiętniający miejsce śmierci kapelana, księdza Ignacego Skorupki oraz samorządowy park kulturowy „Ossów Wrota Bitwy Warszaw­skiej 1920 r.”. Rozpoczęła się tu również zapowiedziana ponad 3 lata temu budowa Muzeum Bitwy Warszawskiej, które ma być częścią Muzeum Wojska Polskiego.

O 9.30 członkowie episkopatu Polski oraz przedstawiciele władz państwowych wezmą udział we mszy świętej w Sanktuarium w Ossowie, która jest głównym punktem obchodów centralnych.
Samorząd Wołomina, wspierany przez inne miasta w ramach Komitetu Obchodów, organizuje gminne obchody 100. rocznicy w dniach 14 i 15 sierpnia. Główna ich część odbędzie się w Ossowie, w piątek, 14 sierpnia po południu i wieczorem. Program jest dostępny w internecie:

https://wolomin.org/program-gminy-wolomin-podczas-100-rocznicy-bitwy-warszawskiej-1920-roku/

Ponadto w partnerstwie z PTTK w niedzielę 16 sierpnia w Ossowie będzie miał miejsce Zlot Turystów PTTK Ossów 2020 w 100. rocznicę Bitwy Warszawskiej 1920 r.

RADZYMIN
Radzymin podkreśla, że: jest w historii wojny polsko-bolszewickiej miejscem szczególnym, miastem „Cudu nad Wisłą” i miastem - symbolem zwycięstwa. Jest też miejscem, w którym kultywowano historię zwycięstwa w trudnych latach PRL.

W dniu 15 sierpnia o godzinie 17:00 rozpocznie się uroczysta Msza Święta, po której nastąpi Apel Poległych i część oficjalna obchodów. Organizatorzy zachęcają do śledzenia wydarzeń on-line, wg wskazań na stronie www.radzymin.pl: na profilu gminy na Facebooku oraz na gminnym kanale w serwisie YouTube www.youtube.com/gminaradzymin_oficjalnie. Pełny program obchodów:

https://www.radzymin.pl/asp/pl_start.asp?typ=13&menu=588&strona=1

ZĄBKI (pow. wołomiński)
Obchody rozpoczął 9 sierpnia koncert galowy IV Ogólnopolskiego Festiwalu Pieśni Legionowej.

KOBYŁKA (pow. wołomiński)
Tutaj skromne obchody lokalne zaplanowano na wieczór 15 sierpnia, przy Grobie Poległych w 1920 roku.

SULEJÓWEK
14 sierpnia w samo południe nastąpi otwarcie Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku, będące częścią obchodów centralnych. Inwestycja kosztowała ok. 250 mln. zł. Uroczystość otwarcia nowego budynku Muzeum będzie relacjonowana online na stronie Muzeum i jego fanpage’u na Facebooku. 15 i 16 sierpnia 2020 roku (10.00-20.00) Muzeum zaprasza na Dni Otwarte:

https://muzeumpilsudski.pl/program-wydarzen/

PUŁAWY
Puławy mają szczególny związek z Cudem nad Wisłą, bowiem to tutaj, w Pałacu Czartoryskich, marszałek Józef Piłsudski opracował plany operacji warszawskiej i stąd 16 sierpnia nad ranem rozpoczął manewr, który – w połączeniu z odbiciem Radzymina i bitwą w Ossowie – przyniósł zwycięstwo nad bolszewikami.

W Puławach już po raz drugi odbędą się z tej okazji w niedzielę, 16 sierpnia, biegi pod hasłem „Pobiegnij z Marszałkiem”
– w tym roku są cztery trasy, w tym symboliczna, licząca 1920 metrów.

DĘBLIN
W sierpniu 1920 r. w Dęblinie mieściła się Główna Kwatera Naczelnego Wodza Józefa Piłsudskie­go, w związku z przeglądem 14, 16 i 21 Dywizji Piechoty 4. Armii Wojska Polskiego, która 16 sierpnia 1920 r. wykonała zwycięski manewr znad Wieprza.

Obchody rocznicy w Dęblinie zaplanowano na sobotę, 15 sierpnia, w samo południe.

CIECHANÓW
Książka „Ciechanów 1920” na 100-lecie Bitwy Warszawskiej
W ramach obchodów 100. rocznicy Bitwy Warszawskiej 15 sierpnia o godz. 18.00 przed Krzywą Halą, gdzie mieści się siedziba Miejskiej Biblioteki Publicznej, odbędzie się spotkanie autorskie z prof. Lechem Wyszczelskim, autorem nowo wydanej książki „Ciechanów 1920”.
Publikacja jest zapisem działań militarnych rozgrywających się na ziemi ciechanowskiej, w tym czterokrotnych walk o Ciechanów. Bitwy i potyczki toczone w tym rejonie w okresie 13-25 sierpnia 1920 r. są ważną częścią wojny polsko-rosyjskiej. Zamiarem autora jest „przedstawienie wkładu Ciechanowa i ziemi ciechanowskiej w zwycięską bitwę na przedpolach Warszawy w sierpniu 1920 roku, a tym samym wykazanie, że dokonania te nie są należycie doceniane przez historiografię”.

„Jednym z istotnych elementów zwycięskiej bitwy sprzed 100 lat były działania, które miały miejsce na ziemi ciechanowskiej. Wielu podkreśla, że mogły mieć one kluczowe znaczenie dla rezultatu wojny polsko-bolszewickiej, a tym samym dla uratowania Europy przed marszem rewolucji na zachód. Dlatego też postanowiliśmy uczcić okrągłą rocznicę bitwy w sposób wyjątkowy, wspierając i utrwalając historyczną pamięć w postaci książki z akcentem na ciechanowski wątek” – mówi prezydent miasta Krzysztof Kosiński. Publikacja powstała przy wsparciu Urzędu Miasta Ciechanów.

Autor książki jest historykiem polskiej wojskowości, prof. dr hab. Lech Wyszczelski, posiada stopień pułkownika; zasiadał w Komisji Historii Wojskowości Komitetu Nauk Historycznych PAN. Wydał kilkanaście opracowań z serii "Historyczne bitwy", jednak podkreśla, że "Ciechanów 1920" ma dla niego wyjątkową wartość: „Mam także osobisty sentyment do opisywanych wydarzeń, ponieważ jestem synem tej ziemi, na której spędziłem dzieciństwo”.

SEROCK
Walki na ziemi serockiej w sierpniu 1920 r. są ciągle słabo znanym epizodem Bitwy Warszawskiej. Aby uczcić poległych w Bitwie, ale także aby przybliżyć mieszkańcom Serocka wydarzenia, które rozegrały się na terenie gminy Serock, miasto zainicjowało obchody 100-lecia wielkiego zwycięstwa.

Główne obchody 12 sierpnia obejmą: złożenie wiązanki na grobie sierżanta Kazimierza Kozłowskiego
na cmentarzu parafialnym w Woli Kiełpińskiej, upamiętnienie lokalnych bohaterów poległych w 1920 roku na cmentarzu w Serocku; nadanie imienia Obrońców Ziemi Serockiej 1920 roku mostowi w Wierzbicy oraz odsłonięcie tablicy pamiątkowej na serockim rynku. 15 sierpnia o godz. 9.00 rano w kościele garnizonowym w Zegrzu, odbędzie się uroczysta msza święta z okazji 100. rocznicy Bitwy Warszawskiej oraz Święta Wojska Polskiego.

17 sierpnia w Centrum Kultury i Czytelnictwa w Serocku o godz. 18.00 referat wygłosi prof. Janusz Odziemkowski. Tuż po nim odbędzie się premiera filmu dokumentalnego „Obrona ziemi serockiej w sierpniu 1920 roku”. Spotkanie zakończy promocja książki „Serockie drogi do niepodległości”.

Od 1 sierpnia na serockim można obejrzeć wystawę „Bitwa o wszystko. Walki na ziemi serockiej w sierpniu 1920”. Na jej podstawie oraz na podstawie wyemitowanej na YT prelekcji Bitwa War­szawska 1920 roku geneza, przebieg znaczenie", przygotowany został konkurs wiedzy o Bitwie Warszawskiej, który trwa na facebooku w dniach 1-10 sierpnia. Konkurs jest okazją do zdobycia książki „Bitwa Warszawska 1920 r. Jabłonna, Legionowo, Nieporęt, Serock, Wieliszew” autorstwa Krzysztofa Klimaszewskiego i Mirosława Pakuły.

PUŁTUSK
Kolejne miasto, leżące na szlaku walk z bolszewikami w 1920 roku, zaplanowało swoje obchody na 15 sierpnia. Uroczystości obejmują: upamiętnienie bohaterów przy mogile poległych w 1920 roku, mszę świętą w intencji Ojczyzny w bazylice (w samo południe) oraz złożenie kwiatów pod pomnikami Wincentego Witosa i Józefa Piłsudskiego oraz tablicą Ignacego Jana Paderewskiego.

Obchodom towarzyszą inne wydarzenia: wystawa plakatów propagandowych z okresu wojny polsko­-bolszewickiej, wystawa planszowa i online „Rzeczpospolita w 1920 roku. Konteksty”, turniej tenisowy, a także inne projekty dostępne online.

LEGIONOWO
Po odsłoniętym 28 lipca muralu na ogrodzeniu Narodowego Centrum Bezpieczeństwa Cyber­przestrzeni, 6 sierpnia zakończyły się prace nad kolejnym muralem, tworzącym trzecią scenę „tryptyku historycznego”; mural tegoroczny upamiętnia Bitwę Warszawską.

PIASECZNO
Uroczystości oficjalne rozpoczną się w sobotę 15 sierpnia o godz. 10.00 mszą świętą, po czym nastąpi złożenie kwiatów przy tablicy Marszałka Józefa Piłsudskiego na budynku ratusza. Następ­nie w sobotę i niedzielę zaplanowano: piknik historyczny, spacer, animacje, koncerty i rekonstrukcje historyczne. Uczestnicy pikniku będą mogli między innymi zobaczyć oryginalny wóz bojowy z muzeum motoryzacji w Otrębusach czy złamać zaszyfrowany kod wroga. Finał uroczystości uświetni renomo­wana Orkiestra Dęta OSP Nadarzyn, uważana za jedną z najlepszych orkiestr w Europie.


Obchody lokalne, eksponujące udział mieszkańców w Bitwie Warszawskiej

CZĘSTOCHOWA
· Częstochowa a Cud Wisły – 100-lecie Bitwy Warszawskiej

14 lutego przypada rocznica utworzenia Armii Krajowej, a także pierwszych starć pomiędzy oddziałami Wojska Polskiego a oddziałami bolszewickimi w miejscowości Mosty. Dlatego w tym dniu młodzież szkół częstochowskich spotkała się na inauguracji projektu „Często­chowa a Cud Wisły”. Projekt realizowany był od lutego do czerwca 2020 roku, a jego główne założenie to pro­pago­wanie i utrwalanie wiedzy o częstochowianach zaangażowanych w walki o wschodnią granicę Polski w latach 1919-1921. Sejm i Senat RP ustanowiły rok 2020 Rokiem Bitwy Warszawskiej. Celem projektu było upamiętnienie 100-lecia bitwy warszawskiej. W ramach projektu odbyły się gry terenowe, konfe­rencje naukowe, prelekcje, konkursy i koncert patriotyczny. Organizatorami były częstochowskie instytucje – Urząd Miasta Częstochowy, Muzeum Częstochowskie, OKF Iluzja – Miejska Galeria Sztuki i liczne szkoły częstochowskie.

Ciekawa publikacja UM Częstochowy
6 sierpnia w gazecie internetowej UM Częstochowa (czestochowanews.pl) ukazał się bardzo ciekawy artykuł. Jest to porcja wiedzy o wojnie polsko-bolszewickiej i roli miasta i mieszkań­ców Częstochowy o tamtych wydarzeniach, a także informacja o tegorocznych obchodach.

https://czestochowanews.pl/20200806336352/um-czestochowa-100-rocznica-cudu-nad-wisla1596679994

ŁÓDŹ
1920 – Rok Jana Kowalewskiego
Na frontowej ścianie kamienicy przy Piotrkowskiej 132 umieszczono w 2014 tablicę upamięt­niającą „wybitnego kryptologa, który łamiąc szyfry bolszewików walnie przyczynił się do polskiego zwycięstwa nad nimi w bitwie pod Warszawą w sierpniu 1920". Samorząd łódzki postanowił uczcić 100. rocznicę Cudu nad Wisłą przez przypomnienie i upamiętnienie osoby, która – zdaniem historyków – w znacznym stopniu ten Cud sprawiła.

Pułkownik Jan Kowalewski urodził się w Łodzi w 1892 roku. Spędził w tym mieście dzieciństwo i młodość. W 1909 roku zdał maturę, po czym wyjechał na studia do Liege. Po powrocie praktykę zawodową odbywał w fabrykach chemicznych Zgierza, po czym wyjechał do Białej Cerkwi (Ukra­ina), gdzie dostał pracę. Wcielony po wybuchu I wojny światowej do armii carskiej, wrócił do wolnej już Polski jako obdarzony wybitną wyobraźnią kryptoanalityk – amator. Powierzono mu zbudowanie polskiego wywiadu radiowego przy Naczelnym Dowództwie, którym kierował w latach 1919-1924. Już latem 1919 złamał pierwsze klucze szyfrowe bolszewików.
W czasie Bitwy Warszawskiej w sierpniu 1920 r. informacje polskiego radiowywiadu miały bez­względnie rozstrzygający wpływ na decyzje strategiczne Józefa Piłsudskiego i w konsekwencji na rozmiar zwycięstwa Wojska Polskiego nad nacierającą na Warszawę Armią Czerwoną.
Po zakończeniu wojny z bolszewikami został w marcu 1921 oddelegowany na Górny Śląsk, gdzie był szefem wywiadu sztabu wojsk powstańczych w III Powstaniu Śląskim.
Za swe zasługi Jan Kowalewski otrzymał w r. 1922 Krzyż Srebrny Virtuti Militari.

https://uml.lodz.pl/dla-mieszkancow/tozsamosc-i-historia-lodzi/rok-jana-kowalewskiego/

Obchody lokalne, połączone ze Świętem Wojska Polskiego (15 sierpnia)

CHEŁM
Uroczystości rozpoczną się 15 sierpnia o godzinie 9:00 od Mszy Świętej w Bazylice Narodzenia Najświętszej Maryi Panny. Główna część obchodów została zaplanowana na godz. 10:15 na pl. im. Edwarda Łuczkowskiego. Tam Dowódca Garnizonu Chełm złoży meldunek, odczytany zostanie Apel Pamięci. Następnie gospodarze oraz zaproszeni goście złożą wiązanki i wygłoszą okolicznoś­ciowe przemówienia. Całość zakończy Defilada Wojskowa. Na godzinę 11:00, również na pl. Łuczkow­skiego, zaplanowano koncert pieśni i piosenek patriotycznych.

W południe, przy budynku Szkolnego Schroniska Młodzieżowego, z inicjatywy Oddziału PTTK, przy wsparciu Miasta Chełm, nastąpi wmurowanie tablicy upamiętniającej pobyt w tym miejscu Marszałka Józefa Piłsudskiemu. Piłsudski kwaterował tu w dniach 1-2 sierpnia 1920 roku.

DZIERŻONIÓW
Uroczystości rozpoczną się o godz. 11.00 pod Pomnikiem Pamięci Losów Ojczyzny. Tam trady­cyjnie zostaną złożone wiązanki kwiatów, zapalone znicze. Odsłonięta zostanie tez pamiątkowa tablica. Oficjalnym obchodom towarzyszyć będą dwie wystawy. Pierwsza – plenerowa, w rynku: „Bitwa Warszawska. Stulecie zwycięstwa” (dostępna przez miesiąc). Druga – w holu dzierżoniow­skiej biblioteki - „Święto Wojska Polskiego. Rocznica Bitwy Warszawskiej” (dostępna do 1 września).

HRUBIESZÓW
Uroczystości rozpocznie o 9:30 msza św. w intencji żołnierzy poległych w wojnie polsko-bolsze­wickiej 1920 r. oraz za szczęśliwą służbę Żołnierzy Wojska Polskiego. Następnie od 11:00 na placu przy pomniku 8. Bydgoskiego Pułku Piechoty zaplanowano m.in. wystąpienie Pani Burmistrz, Apel Pamięci Oręża Polskiego, złożenie wieńców i kwiatów przy pomniku oraz występ Zespołu "Hubal".

KRASNYSTAW
Obchody na Rynku rozpocznie 15 sierpnia msza św. o 14:00, po której nastąpi uroczysty apel i od­słonięcie tablicy pamiątkowej. Uroczystość zakończy defilada pododdziałów 19. Batalionu Zmecha­nizowanego.

ŁUKÓW
Uroczystości rocznicowe rozpoczną się o godz. 10:00 mszą świętą na cmentarzu wojennym. Po mszy zostaną złożone kwiaty i wiązanki przy obelisku poświęconym poległym żołnierzom. Po południu w parku miejskim od godz. 17:00 rozpoczną się uroczystości podczas których odbędą się m.in. wspólne śpiewanie pieśni patriotycznych przy ognisku, wystawa plenerowa IPN, wspólne malowanie muralu, projekcja Wirtualnej Galerii Plakatu Filmowego oraz specjalny pokaz filmu „Cud nad Wisłą” (1921).

MILICZ
Obchody rozpocznie msza św. o 11.30, po czym nastąpi uroczyste nadanie nazwy Skwerowi Wincentego Witosa. Od 13.tej Milicja Grupa Rekonstrukcyjna przedstawi rekonstrukcję Bitwy Warszawskiej.

RYPIN
W dniach od 14 do 16 sierpnia br. miasto świętuje 100-lecie Bitwy Warszawskiej, połączone z ob­chodami Dni Rypina. Uroczyste świętowanie zainauguruje w piątek, 14 sierpnia, mecz piłki nożnej Samorządowcy & Straż Pożarna (boisko MOSiR). Mieszkańcy miasta obejrzą też w letnim kinie plenerowym polski film wojenny pt. „Legiony”. Dzień, później 15 sierpnia od godz. 9:30 w Parafii pw. Św. Stanisława Kostki odbędzie się koncert w wykonaniu Miejskiej Orkiestry Dętej, a po nim odprawiona zostanie uroczysta msza święta w intencji Ojczyzny. Następnie uczestnicy uroczystości przejdą do parku, pod pomnik Marszałka Józefa Piłsudskiego.

Po południu na terenie MOSiR rozpocznie się blok koncertowy. Sobotni wieczór zakończy patrio­tyczny pokaz laserowy. Kolejny dzień upłynie pod znakiem wydarzeń patriotycznych i sportowych. W Ugoszczu (gmina Brzuze) odbędzie się rekonstrukcja bitwy obrony Pałacu przed wojskami bolszewickimi w sierpniu 1920 r. Z kolei na miejscu, w Rypinie planowana jest wystawa sprzętu Wojsk Obrony Terytorialnej. Nie zabraknie także sportowych emocji. Na terenie MOSiR odbędzie się Bieg 100-lecia Bitwy Warszawskiej, zawody lekkoatletyczne oraz gry i zabawy. Organizatorami uroczystości są: Miasto Rypin, Rypiński Dom Kultury oraz Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji.

NIEPODLEGŁA
Na stulecie wiktorii warszawskiej powstał też specjalny portal www.bitwa1920.gov.pl, stworzo­ny przez Biuro Programu „Niepodległa” i Polskie Radio. To interaktywny serwis, który w nowoczesny sposób, przy wykorzystaniu multimediów, pokazuje przyczyny, przebieg i skutki wojny polsko-bolszewickiej. Dostępny jest w siedmiu językach: polskim, angielskim, niemiec­kim francuskim, węgierskim, ukraińskim i rosyjskim.

https://bitwa1920.gov.pl/pl/

Ponadto „Niepodległa” przeprowadziła konkurs „Koalicje dla Niepodległej #wiktoria 1920” na dotacje w wysokości od 10 do 40 tys. zł (łączna pula wyniosła 4,5 mln. z). Dofinansowanie otrzymało 157 wnioskodawców – 105 samorządowych instytucji kultury i 52 organizacje pozarządowe. Dofinansowanie wynosi od 10 tys. do 40 tys. zł.

Biuro ZMP (apo)